De 14 grootste Nederlandse universiteiten hebben vorig jaar gezamenlijk een verlies geleden van €105,3 miljoen, wat neerkomt op een gemiddeld negatief rendement van 1,1%. Ook voor het huidige en volgende jaar wordt uitgegaan van verlies, €257,2 miljoen in 2024 en €105,0 in 2025. Door ingrepen in de kosten en uitgaven verwachten de universiteiten in 2026 weer zwarte cijfers te schrijven. Dit concluderen deskundigen van accountancy- en adviesorganisatie EY.
De belangrijkste conclusies uit het onderzoek zijn:
- In de jaren 2023, 2024 en 2025 verwachten de universiteiten verlies. Pas in 2026 wordt weer een positief resultaat verwacht;
- Het eigen vermogen daalt hierdoor, van €4,12 miljard in 2022 tot €3,63 miljard in 2026;
- Het aantal universitaire studenten stijgt, na een lichte daling in 2023, de komende jaren gestaag door;
- De jaarlijkse investeringen nemen toe van circa €800 miljoen naar zo’n €1,1 miljard. De universiteiten lenen hiervoor de komende jaren een kleine €800 miljoen meer;
- De liquide middelen stegen in 2023 sterk, maar nemen in de jaren daarna met bijna €700 miljoen af.
“Slechts vier van de door ons onderzochte universiteiten wisten vorig jaar uit de rode cijfers te blijven. Het verlies van de andere universiteiten wordt met name veroorzaakt door een sterke toename van de personeelskosten en de stijging van de huisvestingslasten”, concludeert Maarten Verschoor, voorzitter EY Society en accountant van een aantal universiteiten in Nederland. “De meeste universiteiten (9) verwachten vanaf 2026 weer positieve resultaten te boeken. Hiervoor zetten de universiteiten flinke bezuinigingen in. Met name op het gebied van personeel en huisvesting. In de praktijk betekent dit een toename van het aantal studenten per college. Ik voorzie echter dat deze bezuinigingen niet voldoende zullen zijn. In hun prognoses hebben de universiteiten geen rekening kunnen houden met een aantal nieuwe factoren. Zo impliceren de plannen van het kabinet Schoof een daling in de bekostiging van honderden miljoenen euro’s per jaar. Ook door de nieuwe referentieraming (met daling van de studentenaantallen) zullen de inkomsten dalen. De geplande bezuinigingen zullen dus aanzienlijk verder opgeschroefd moeten worden om weer terug in de zwarte cijfers te komen”, aldus Verschoor.
Cyberveiligheid
Naast het verlies, gaat het rapport in op andere aspecten, zoals hoe het ervoor staat met de digitalisering van de universiteiten. De in 2022 enorm toegenomen omvang van het risicogebied ICT, informatiebeveiliging en kennisveiligheid is in 2023 gelijk gebleven.
Door de digitalisering van het hoger onderwijs en onderzoek en de toenemende afhankelijkheid van IT-systemen, worden universiteiten kwetsbaarder voor cyberdreigingen zoals hacking, phishing en ransomware. Dergelijke incidenten kunnen leiden tot ernstige gevolgen zoals systeemuitval, diefstal van persoonlijke gegevens en aantasting van wetenschappelijke data.
Net als vorig jaar nemen universiteiten maatregelen met een mix van ‘soft’ en ‘hard’ controls. Dit omvat het verhogen van het bewustzijn bij medewerkers en studenten door middel van specifieke programma’s en trainingen. Ook worden beleidslijnen opgesteld en gedeeld. IT-audits, uitgevoerd volgens het toetsingskader van SURF, waarborgen de kwaliteit van de IT-infrastructuur.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
