Grenzen verleggen in landbouw, zorg en energie: ‘Precisietechnologie onmisbaar’

By Elcke Vels

Extreem kleine onderdelen die met grote nauwkeurigheid zijn gemaakt. Dat is de kern van precisietechnologie. De technologie is essentieel voor de ontwikkeling en het gebruik van innovaties die we dringend nodig hebben om maatschappelijke uitdagingen op te lossen. Deze grensverleggende technologie vraagt om internationale samenwerking. Dat is dan ook het thema van de Precisiebeurs van Mikrocentrum dit jaar. De beurs laat zien wat de Nederlandse precisietechnologie-industrie betekent voor internationale hightechbedrijven. Zo worden er meerdere NXTGEN Hightech-projecten gepresenteerd in de International Cooperation Area. Deze projecten illustreren de kracht en invloed van Nederlandse internationale samenwerking. 

Grenzen verleggen

Internationale samenwerking is, bij de ontwikkeling van dergelijke oplossingen, onmisbaar. “Dit jaar hebben we niet gekozen voor een technisch thema, maar juist voor samenwerking als centraal thema”, zegt programmamanager Bart Kooijmans. “Samenwerking is niet alleen noodzakelijk, maar de partijen op de Precisiebeurs zijn op dit vlak ook heel sterk. Zo werken zij binnen de gehele supply chain van ASML samen om tot baanbrekende oplossingen te komen.”

Maar ook daarbuiten. “Door grenzen te verleggen, kunnen we fantastische dingen realiseren: technologie inzetten om zuiniger met energie om te gaan, het milieu te verbeteren, of mensen te ondersteunen in de medische sector.”

NXTGEN Hightech

Internationale bezoekers krijgen op de beursvloer ook een inkijk in de kracht van Nederlandse samenwerkingen en ontdekken hoe zij hierop kunnen inspelen. “We laten zien hoe wij projecten succesvol van de grond krijgen.” Kooijmans refereert aan NXTGen Hightech, dat op de beursvloer aanwezig is. Dit ambitieuze programma van het Nationaal Groeifonds, dat bestaat uit 61 projecten met 330+ projectpartners, levert een bijdrage aan oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen. “Deze projecten laten zien hoe sterk het Nederlandse hightech ecosysteem is, en hoe internationale partners daarvan kunnen profiteren”, aldus Kooijmans.

Het programma ondersteunt het concurrentie- en verdienvermogen in Nederland. Monika Hoekstra, directeur van het programma: ‘We ontwikkelen innovaties die essentieel zijn voor verschillende transities, bijvoorbeeld de energietransitie, zoals elektrolyzers voor groene waterstof en geavanceerde batterijtechnologieën voor elektrische voertuigen. Ook in de agrarische sector zetten we stappen door de voedselproductie te automatiseren, bijvoorbeeld met de robotisering in het open veld maar ook in de kassen. En er lopen nog veel meer projecten in verscheidene sectoren. Elk van deze projecten heeft het potentieel om in de toekomst een aanzienlijke impact te maken, en in veel gevallen zien we dat nu al.”

Hoekstra zal zelf aanwezig zijn op de Precisiebeurs. “Ik kijk er enorm naar uit om te horen waar anderen mee bezig zijn. De ontwikkelingen gaan in sommige sectoren heel snel en het is essentieel om bij te blijven. Hoe gaat het met de hightech industrie? Wat zijn de knelpunten en welke nieuwe opportunities zijn wellicht zichtbaar geworden? Het is een fantastische gelegenheid om te netwerken, onze projecten te laten zien en ook updates te krijgen.”

Samenwerking en uitbreiding buiten Brainport staan op Mikrocentrums agenda – maar eerst maar eens luisteren

Edwin de Zeeuw heeft zijn eerste honderd dagen als directeur van Mikrocentrum er net op zitten.

Volgende generatie elektrolyzers

Ook VSParticle, een van de bedrijven die deel uitmaakt van NXTGEN Hightech, zal aanwezig zijn op de beurs. Binnen het project, richt het bedrijf zich op de ontwikkeling van de derde generatie elektrolyzers, met een specifieke focus op Proton Exchange Membrane (PEM) elektrolyzers om groene waterstof mee te maken. Pauline Roels, Product Owner van VSParticle: “Onze focus ligt op het verbeteren van de efficiëntie, het materiaalgebruik en het verlagen van de kosten van dergelijke elektrolyzers.”

Dat is hard nodig. Een cruciaal onderdeel van de elektrolyzerstack is de zogeheten porous transport layer (PTL), die is voorzien van een coating van iridium. Dit metaal is echter schaars, en het mijnproces brengt aanzienlijke kosten met zich mee. VSParticle heeft een oplossing ontwikkeld: een generator die minuscule deeltjes uit grote iridiumstaven kan maken. Deze iridiumnanopartikels worden als katalysatoren in de elektrolyzer gebruikt. “Bij tests gebruiken we 90% minder iridium, terwijl de prestaties gelijk blijven,” aldus Roels.

Dit is Roels’ eerste bezoek aan de beurs. “Naast het presenteren van de nanoprinter onderzoekstool hoop ik vooral te leren van de partners. We willen vermijden dat we dingen gaan ontwerpen die al bestaan. Mijn focus ligt op samenwerken met anderen, zodat we onze machines verder kunnen verbeteren.”

Wafers, zorg en trostomaten

Daarnaast is Technolution, tevens deelnemer aan NXTGEN Hightech, te vinden op de beursvloer. Het bedrijf richt zich onder andere op het verbeteren van meet- en inspectiesystemen voor semiconductor en life-sciences toepassingen. Gerard Rauwerda, business developer bij het bedrijf: “Met onze geavanceerde elektronenmicroscoop kunnen we 64 elektronenbundels tegelijk gebruiken, waarmee we in kortere tijd gedetailleerde (nanometerresolutie) beelden maken. En met behulp van geavanceerde elektronica en AI werken we aan verbeterde dataverzameling en -verwerking.”

De metrologietechnologie kan in veel verschillende sectoren van pas komen, legt Rauwerda uit. “Denk bijvoorbeeld aan het controleren van het chipproductieproces, om de laagdiktes op een wafer te kunnen meten.” Ook in de zorgsector zijn er toepassingen te bedenken. In de levenswetenschappen is er nog veel onbekend over de werking van het menselijk lichaam. “Met machines die nanometerresolutie bieden, kunnen we het brein beter in kaart brengen.” 

Ook werkt Technolution aan een oplossing voor de agrarische sector. Deze wordt gedemonstreerd op de Precisiebeurs. “We gebruiken AI en computer vision in het verpakkingsproces van trostomaten. Door de trossen op de inpakband te detecteren, kunnen we ze efficiënter verpakken. Bovendien kan de AI voorspellen wat het gewicht van de verpakte tomaten is.” Dergelijke AI wordt ook toegepast om cellen en celverbindingen in biologisch celweefsel, zoals het brein, te herkennen. 

Concurreren op het wereldtoneel

VSParticle, Technolution en de andere bedrijven binnen NXTGEN Hightech zijn slechts enkele tandwielen in het hightech ecosysteem van Nederland. Hoekstra tot slot: “Nederland behoort tot de top innovatielanden van Europa. Maar, we kunnen het ons niet veroorloven om te comfortabel te worden, want de concurrentie slaapt namelijk niet! Landen als China spelen een steeds grotere rol in de wereld van hightech, en we moeten ervoor zorgen dat we de boot niet missen. NXTGEN Hightech is een cruciaal onderdeel van het geheel, maar ook andere hightechbedrijven en academische instellingen in ons land spelen een belangrijke rol. Evenals de Precisiebeurs.” 

De complexiteit van deze processen is zo hoog, dat oplossingen alleen tot stand komen door samen te werken. Deze editie van de Precisiebeurs staat in het teken van internationale samenwerking; door het delen van kennis en samenwerken – ook buiten de landsgrenzen – kunnen we grenzen verleggen. Hoekstra: “Alleen door samen te werken kunnen we als land onze positie op het wereldtoneel behouden.”