De catastrofale overstromingen afgelopen maand in Nederland, Duitsland en België hebben opnieuw duidelijk gemaakt dat in stedelijke gebieden heel wat gedaan moet worden om overvloedig water te kunnen bergen. Maar er is nog een probleem: hitte. Steden worden door de steeds vaker voorkomende hittegolven eilanden van hitte in de zomer. Steden moeten dus ook weer water kunnen laten verdampen om af te koelen. Stadsvegetatie speelt hierbij een belangrijke rol”, zegt Matthias Barjenbruch, hoogleraar stedelijk waterbeheer aan de TU Berlin.
“Het doel van de stedelijke ontwikkeling in de toekomst moet daarom zijn de stedelijke vegetatie te koppelen aan de stedelijke waterinfrastructuur. Iets wat tot nu toe nauwelijks is gebeurd. Maar dit is de enige manier waarop de stad periodes van zware regenval en hitte kan opvangen”, stelt Barjenbruch, wiens team in het “BlueGreenStreets”-project onderzoek doet naar de verontreinigende belasting van straatwater.
Klimaatverandering
Het is nu duidelijk dat zware regenval en hittegolven veroorzaakt worden door de klimaatverandering. “Voor stedelijke ontwikkeling betekent dit dat een verscheidenheid aan strategieën tegelijkertijd en met gelijke prioriteit moet worden nagestreefd”, betoogt de Berlijnse wetenschapper. “Steden moeten zich aanpassen aan deze klimaateffecten. Straten, daken, gevels, trottoirs, speelplaatsen, groene ruimten, parken, parkeerterreinen moeten niet langer naast elkaar, maar in relatie tot elkaar worden ontwikkeld. Wegen, water, huisvesting, groene ruimten, vervoer. Alles moet samen worden bekeken om tot geïntegreerde oplossingen te komen”, aldus Barjenbruch.
Neerslag
In dit BlueGreenStreets-concept zijn straten niet zomaar straten. Het worden zogenaamde retentiegebieden. Ruimten die bij hevige regenval watermassa’s kunnen vasthouden en afvoeren. Dit kan gebeuren door gedecentraliseerde infiltratie van regenwater in of naast de straat. Bijvoorbeeld door de parkeerplaatsen voor auto’s te verlagen.
Of wegen krijgen de functie van noodwaterwegen bij hevige regenval door middengoten (V-profiel) in de wegen aan te brengen, hoge stoepranden of drempels. Hierdoor kan neerslag op gecontroleerde wijze worden afgevoerd naar aangrenzende open ruimten zoals parken, plantsoenen of speelplaatsen. Daar zakt het dan in de grond weg. Huizen, straten, maar ook het rioleringssysteem worden zo beschermd tegen overstromingen en eventuele schade wordt beperkt. In perioden van droogte is het geïnfiltreerde regenwater dan weer beschikbaar voor de stadsvegetatie, kan het via de planten verdampen, wat voor verkoeling zorgt, en is het niet via de riolering weggestroomd.
Bomen
Zo kunnen bomen ook fungeren als tijdelijke waterberging door verschillende soorten putten te bouwen. Zoals een boomgreppel. Regenwater wordt naar de bomen wordt geleid en ondergronds opgeslagen. Met dat water worden de bomen geïrrigeerd door een drainagesysteem. Dit maakt het mogelijk de boom van water te voorzien tijdens perioden van droogte.
Op die manier blijven bomen in schaduw en verkoeling geven en de sterke opwarming van trottoirs en straten bij een hittegolf verminderen. Andere elementen van warmtepreventie zijn verdampingsbedden met verdampingsintensieve planten en groene daken en gevels. Hier krijgen daken en gevels de aanvullende functie van waterreservoir en dienen zij tevens voor schaduw, verdamping en dus koeling van de stedelijke ruimte.
Foto: Straten moeten groener worden. De stedelijke vegetatie moet worden gekoppeld aan de stedelijke waterinfrastructuur.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
