Het meer van Bracciano is een van de favoriete recreatiegebieden van de inwoners van Rome. Het ligt slechts 30 kilometer buiten de stad. Een van de geliefde activiteiten is het maken van een boottocht over het meer. Dankzij zijn vulkanische oorsprong is het vrijwel rond en heeft het een omtrek van zo’n 32 kilometer. Lang genoeg om een dag lang gezellig langs de oever te varen. Een consortium van Italiaanse organisaties en ondernemingen koos dit meer uit voor een proef met het op waterstof varende plezierjacht Futura.
Het schip is is ontwikkeld door onder andere ENEA – het Italiaanse overheidsagentschap voor nieuwe technologieën, energie en duurzame economische ontwikkeling. Ook Lega Navale Italiana (LNI) werkte mee, terwijl Arco-Fuel Cell en Linde Gas Italia de nodige onderdelen leverden.
Het schip kon op zijn elektrische motor 5 uur lang over het meer van Bracciano varen. Het 1 kWh brandstofcelsysteem zet de in een kleine tank opgeslagen waterstof (H2) om in elektriciteit. De Futura biedt ruimte aan drie passagiers naast de schipper. De maximum snelheid is 2,5 knopen, wat zo’n 4 kilometer per uur is.
“Het project bestond uit de installatie van commercieel beschikbare waterstoftechnologieën in een gewone boot. Op die manier wilden we bewijzen dat H2 een gemakkelijk in te zetten oplossing kan zijn”, legt Viviana Cigolotti uit. Zij is het hoofd van het ENEA-laboratorium voor batterijen en technologieën voor de productie en het gebruik van waterstof.
Ruimte voor tanks
Naar verwachting wordt waterstof in de toekomst een energiedrager voor alle vormen van mobiliteit. De maritieme sector vormt hierop geen uitzondering. Er zijn al diverse projecten voor een grote verscheidenheid aan vaartuigen, variërend van cruiseschepen tot kleine pleziervaartuigen.
Het consortium wil met Futura aantonen dat elektrisch varen ook voor plezierjachten haalbaar is en dat de techniek ook kan worden opgeschaald naar andere soorten schepen. Toch zijn er nog wel wat hobbels te nemen.
“In de eerste plaats gaat het erom het schip zelf te begrijpen op het vlak van brandstofverbruik en vermogen. Bovendien hebben grotere schepen andere behoeften dan zeilschepen en hebben ze allemaal andere ruimtes om waterstoftanks te plaatsen.
Om een zo optimaal mogelijke de actieradius bij het gebruik van waterstof te bereiken, is het van fundamenteel belang de beschikbare ruimte aan boord voor de opslag van waterstof te bepalen”, benadrukt Cigolotti. Daarom vereist elk schip een ander ontwerp van het waterstofproductie- en opslagsysteem. Daarnaast moeten er ook allerlei logistieke aspecten worden ontwikkeld, zoals tankstations op het vaste land.
Cigolotti: “Havens moeten de faciliteiten gaan ontwikkelen voor elektrische schepen, zodat ze accu’s kunnen opladen of waterstof kunnen tanken. ENEA speelt daarbij een belangrijke rol.”
Viviana Cigolotti
Hoofd van het ENEA-laboratorium
Zij is verantwoordelijk voor verschillende nationale en Europese initiatieven op het gebied van waterstof bij ENEA.
Andere projecten
Naast de technische uitdagingen kunnen ook wettelijke bepalingen investeringen in waterstoftechnologie voor de scheepvaart in de weg staan. “En als in Italië waterstof nog steeds niet mag worden gebruikt als brandstof voor de scheepvaart, dan gaan scheepsbouwers toch nooit investeringen in deze innovaties overwegen?” merkt Cigolotti op.
Toch loopt Fincantieri, een van de grootste scheepsbouwgroepen ter wereld, al vooruit op die ontwikkeling. De onderneming bouwt in opdracht van de Italiaanse rederij MSC een nieuwe generatie cruiseschepen die waterstof gebruiken voor het opwekken van energie. Het gaat daarbij om stroom voor de horecavoorzieningen op het schip en voor de momenten dat het schip in een haven ligt en de motoren voor stroomvoorziening niet gebruikt mogen worden.
Afgelopen jaar werd bekend dat Green Ships uit Noorwegen werkt aan een project om veerboten met waterstofaandrijving voor de Middellandse Zee te bouwen. Deze worden dan ingezet op de routes van rederij Corsica Ferrie, die het eiland verbinden met Zuid-Frankrijk en Sardinië.
Zelf waterstof produceren
De elektrische schepen van de toekomst produceren aan boord hun eigen waterstof. Een voorbeeld hiervan is DRIFT, een Brits bedrijf dat heeft bewezen waterstof te kunnen maken voor hun een speciaal daarvoor ontwikkelde draagvleugelboot. Bij de proeven werd in twee uur tijd zes liter groene waterstof geproduceerd.
Het Italiaanse H2Boat volgde een andere aanpak en ontwierp een hybride systeem om waterstof aan boord te produceren en op te slaan. Met behulp van zonnepanelen en hydro- of windgeneratoren kan H2 worden aangemaakt en vervolgens worden opgeslagen in metaalhydriden. Dit zijn metaallegeringen waardoor de brandstof met minder ruimteverbruik kan worden opgeslagen.
Dichter bij de mensen
Futura is ook bedoeld om gewone mensen bij deze ontwikkelingen te betrekken. “Een deel van ons werk is ook informatievoorziening over dergelijke projecten. Met dit project kun je mensen heel goed uitleggen en laten zien wat voor toepassingen van waterstoftechnologie er allemaal mogelijk zijn”, voegt Cigolotti eraan toe.
