© TNO
Author profile picture

UltraAir heet het programma dat TNO en Airbus gezamenlijk zijn gestart voor de ontwikkeling van een demonstratiemodel van een lasercommunicatieterminal voor vliegtuigen. Het doel is dat toekomstige UltraAir-terminal laserverbindingen tot stand worden gebracht tussen vliegtuigen en satellieten. De satellieten draaien op 36.000 kilometer afstand in een geostationaire baan om de aarde. 

UltraAir moet ook leiden tot snelle en veilige internetverbinding voor passagiersvliegtuigen

Lasercommunicatie tussen vliegtuigen en satellieten wordt een essentieel onderdeel in de toekomst in onder andere oorlogsvoering. Op deze wijze kunnen militaire vliegtuigen verbinding maken met de zogenaamde gevechtscloud (onderling verbonden platforms en gevechtssystemen voor oorlogsvoering te land, ter zee en in de lucht). UltraAir moet ook leiden tot snelle en veilige internetverbinding voor passagiersvliegtuigen.

Nauwkeuriger en veiliger

De ontwikkeling van lasercommunicatie is in een stroomversnelling terechtgekomen door de groeiende vraag naar communicatie in de ‘ether’. De grenzen van de capaciteit van de traditionele radiofrequenties voor satellietcommunicatie is wel bereikt. 

Laserverbindingen lossen dit probleem op en hebben daarnaast het voordeel dat ze weinig last hebben van interferentie en eventuele detectie. Lasercommunicatie is – in tegenstelling tot de reeds overvolle radiofrequenties –uiterst moeilijk te onderscheppen, omdat de bundel veel smaller is. Laserterminals zijn daarom compacter en dus lichter, verbruiken minder energie en zijn nauwkeuriger en veiliger dan radioverbindingen.

Lasercommunicatie

De samenwerking tussen de Europese lucht- en ruimtevaartonderneming en de Nederlandse wetenschappelijke onderzoeksorganisatie is een voorbeeld van innovatieve aanpak binnen Europa. 

Airbus brengt binnen deze samenwerking de expertise mee van hun programma voor de ontwikkeling van lasersatellietcommunicatie, die SpaceDataHighway wordt genoemd. Airbus coördineert ook de ontwikkeling van de terminal en het testen op de grond en in de lucht. TNO stelt haar ervaring op het gebied van uiterst nauwkeurige opto-mechatronica ter beschikking. TNO wordt ondersteund door de Nederlandse ruimtevaartindustrie. 

Alphasat-satelliet

De eerste tests zullen eind 2021 plaatsvinden en begin 2022 worden er op het Spaanse eiland Tenerife grondtests uitgevoerd, waarbij er een verbinding tot stand zal worden gebracht tussen een UltraAir-demonstratiemodel en de laserterminal aan boord van de Alphasat-satelliet. Voor de uiteindelijke verificatie zal het UltraAir-demonstratiemodel medio 2022 worden geïntegreerd in vliegtuigen, zodat het ook tijdens vluchten kan worden getest.

Lees ook over minisatellieten zo klein als een melkpak.