UMCG © Annelies Romers
Author profile picture

Haar antwoord op de mogelijkheid voor een experimentele behandeling met kankerbestrijdingscellen was direct ja. Simpelweg omdat Pamela Botter haar kinderen wilde zien opgroeien. Bijna driehonderd kankerpatiënten krijgen nu dezelfde kans om deze behandeling te krijgen.

Het Universitair Medisch Centrum Groningen ontving 30 miljoen euro om de effectiviteit van de productie van deze CAR T-cellen in Nederlandse academische ziekenhuizen te onderzoeken. Hematoloog en hoofd van het onderzoek, Tom van Meerten, legt uit dat de procedure begint met het verzamelen van T-cellen uit het bloed van de patiënt. Dit is een type witte bloedcel dat een prominente rol speelt in de strijd tegen kanker. T-cellen worden in het laboratorium genetisch gemodificeerd door toevoeging van CAR, een extra stukje DNA. Hierdoor zijn CAR T-cellen in staat om kankercellen op te sporen, aan te vallen en te elimineren.

Experimentele immunotherapie

De onderzoeker verwacht dat productie in Nederlandse academische ziekenhuizen zorgt voor vooruitgang in kwaliteit, betaalbaarheid en behandeltijd. Twee en een half jaar geleden was Pamela Botter een van de eerste vijf Nederlanders die deze experimentele immunotherapie kregen. Haar cellen werden naar de Verenigde Staten gevlogen voor genetische modificatie in CAR T-cellen. Ze moest vier weken wachten, een periode waarin de kanker zich verder door haar lichaam kon verspreiden. Nu is die wachttijd niet meer nodig. Op dit moment maakt het verzamelen en modificeren van bloedcellen op dezelfde plek, het invriezen en transporteren van cellen overbodig.

Hoe mooi deze innovatieve behandeling ook is, ze heeft een bittere bijsmaak voor Christian Jongedijk en zijn partner, die lijdt aan acute lymfoblastische leukemie. Hun hematoloog noemde de optie met de CAR T-cellen wel, maar deze moest er direct bijzeggen dat de behandeling niet voor hem bedoeld was. Het frustreerde Jongedijk en zijn partner. “De afspraken tussen de farmaceutische industrie, de verzekeraars en de overheid bepalen wie de behandeling wel en wie deze niet betaald krijgt.”

Tot 25 jaar oud

Tegenwoordig zijn er twee soorten CAR T-cellen, legt Van Meerten uit. Die in de huidige studie zijn tegen drie agressieve en veel voorkomende kwaadaardige vormen van lymfklierkanker. De ziektekostenverzekering dekt deze standaard commerciële CAR T-celbehandeling. CAR T-cellen met iets andere delen van het DNA worden gemaakt tegen acute lymfoblastische leukemie. Deze procedure is alleen gedekt voor patiënten tot 25 jaar. De reden dat er onderzoek wordt gedaan in deze leeftijdscategorie is dat vooral jonge mensen aan deze ziekte lijden. De partner van Jongedijk is 33 jaar oud.

“Ik kreeg een tweede kans op het leven, alle kankerpatiënten verdienen dit.”

Pamela Botter

De subsidies van het Nationaal Gezondheidsinstituut en de gezondheidsonderzoeksorganisatie ZonMW maken het lopende onderzoek mogelijk. Maar volgens Van Meerten willen academici en artsen meer onderzoek doen om iedereen te kunnen helpen.

De overlevingskans van Pamela Botter steeg van 15% bij andere behandelingen naar 65% bij CAR T-cellen. Talkshows Jinek en De Vooravond hadden interviews met Botter in de planning maar moesten daar vanwege nieuwe Coronabeperkingen toch van afzien. Ze blijft echter vechten voor aandacht voor dit onderzoek: “Ik kreeg een tweede kans op het leven, alle kankerpatiënten verdienen dit.”

Meer recente artikelen over de bestrijding van kanker:

Missie: een remedie tegen kanker

Nieuwe kankerbehandeling: effectiever dan chemotherapie en geen bijwerkingen

Nederlandse start-up Predica Diagnostics werpt zich in de strijd tegen baarmoederhalskanker