Nee, Eindhoven is nog lang geen smart city, hoe hard dat zowel binnen als buiten de stad ook af en toe wordt geroepen. Maar de weg naar dat doel is inmiddels wel stevig geplaveid. Niet alleen is er volop zelfvertrouwen over de lokaal aanwezige voorwaarden, er is zelfs al een werkprogramma dat een eerste invulling moet verschaffen. e52 gaat in een serie artikelen in op de transitie die de stad moet doormaken om daadwerkelijk een smart society te kunnen worden. Vandaag deel 1: het Nieuwe Instituut zet in op open data en een slimme raad.
De ambitie van “smart society” lijkt even logisch als een helder voor een innovatieve stad als Eindhoven. Toch komen er bij de uitvoering nogal wat vraagstukken kijken, zeker omdat Eindhoven de vormgeving van haar ambitie voor een groot deel bij de inwoners zelf wil neerleggen. Er moet, met andere woorden, zowel een slimme als een participatieve samenleving ontstaan. En dat is nog niet alles, in die samenleving moet de democratie een nieuwe betekenis hebben gekregen. En tegelijk wil Eindhoven een gezonde, een zorgzame en een adaptieve stad blijven.
Ga er maar aan staan.
Het wekt tegen die achtergrond dan ook geen verbazing dat wethouder Mary-Ann Schreurs, verantwoordelijk voor cultuur en innovatie, wat hulptroepen heeft ingeschakeld. Meest prominent daarbij: Het Nieuwe Instituut, een landelijke organisatie die zich gaat buigen over de veranderingen in het “sociale contract” tussen overheid en burger in Eindhoven. Linda Vlassenrood treedt namens Het Nieuwe Instituut op als programmaleider voor “De Staat van Eindhoven”, het traject dat de stad tussen nu en 2017 een flinke stap in de goede richting moet hebben gebracht.
“De stad moet opnieuw leren lopen”
Volgens Vlassenrood is Eindhovens ambitie niet minder dan “opnieuw leren lopen”. Ze waarschuwt dat daar veel bij komt kijken. “Natuurlijk, iedereen wil slim zijn en iedereen wil wonen in een stad die de oplossingen heeft voor belangrijke kwesties als leefbaarheid, veiligheid en schone lucht. Maar samen met Eindhoven zullen we eerst een paar wezenlijke vragen moeten beantwoorden. Hoe creëer je eigenlijk zo’n slimme samenleving? Hoe kan een inwoner daaraan bijdragen? En hoe gaat de gemeente dit allemaal faciliteren?”
Slimme Raad
Vlassenrood zegt Eindhoven beter te willen begrijpen. Met het Nieuwe Instituut gaat ze dat op twee manieren aanpakken: via de analyse van zoveel mogelijk open data en met de inzet van een expertpanel, de zogenaamde “Slimme Raad“. Vlassenrood: “Dat moet helpen de stad – letterlijk – in kaart te brengen. Vervolgens gaan we in de zeven grote wijken van de stad het gesprek aan met de inwoners. Iedereen kan daaraan dan bijdragen en zo moet het in kaart brengen een vervolg krijgen in een echt gevoel over wat er leeft.”
Drie vragen staan daarbij centraal, aldus Het Nieuwe Instituut:
1. Hoe kan het sociale contract tussen burger en overheid worden vormgegeven in het verlengde van het idee van een participatiesamenleving? Daarbij wordt gekeken naar de positie van de overheid, maar ook van de burgers onderling.
2. Wat is de invloed van deze nieuwe maatschappelijke opgave op de stedelijke infrastructuur en omgekeerd? Daarbij wordt gekeken naar de praktijk van Eindhoven als Smart City, waarbij ICT en technologie een nieuwe ruimtelijke werkelijkheid definiëren naast de bestaande openbare ruimte.
3. Hoe krijgt de veranderende verhouding tussen overheid, bedrijfsleven en burger een productieve vertaling in de participatiesamenleving? Hoe krijgen burgerinitiatieven een plaats naast het klassieke top-down model en tot welke nieuwe hybride vormen van bestuur en zelforganisatie geven zij aanleiding?
Vlassenrood waarschuwt dat het een ongebruikelijk proces gaat worden, niet in de laatste plaats omdat de uitkomst nog alle kanten op kan. “Wij hebben nog geen scherp idee over hoe dit zich allemaal gaat ontwikkelen. Dat maakt het extra spannend.”
Eerder schreef e52 over het ontstaan van de samenwerking met Het Nieuwe Instituut