We zijn er trots op in Nederland dat we het water kunnen bedwingen. Overal in ons land zijn kanalen, sluizen, dammen en andere waterwerken te vinden. Dat gaat echter ten koste van flora en fauna. Er zijn al veel maatregelen genomen. De Amsterdamse start-up ReefSystems biedt een nieuwe oplossing met modulaire systemen die de dieren- en plantenwereld onder water moeten stimuleren.
“Toen we in dit onderwerp doken, zagen we pas echt goed hoe kunstmatig heel Nederland is”, zegt Jesse de Bont, CEO en medeoprichter bij ReefSystems. “Veel kanalen hebben stalen damwanden. Ze zijn tien meter lang en direct in de grond gedreven.” Dit betekent geen vegetatie langs de waterkant. Dus ook nergens voor onderdiertjes de mogelijkheid om een schuilplaats te vinden tijdens hun migratiecyclus. Het antwoord van ReefSystems hierop is de Sheet-Pile Eco-Territorial Reinforcement (SPECTER). Het is kist van met meerdere lagen. In het bovenste gedeelte groeien bovenwaterplanten. In de onderste ruimte planten die onder water leven.
Ik wilde iets goeds doen, en ik wilde iets doen wat er nog is als ik dood ben.
Max Dijkstra, co-founder ReefSystems
SPECTER wordt rechtstreeks op bestaande damwanden bevestigd, waardoor er een groene waterweg ontstaat voor onder meer zalm, paling en stekelbaars.
Microhabitats
“Ik ben al sinds mijn jeugd gefascineerd door vissen en andere waterdieren”, legt Max Dijkstra, medeoprichter en hoofdontwerper van ReefSystems, uit. “Ik wilde iets goeds doen, en ik wilde iets doen dat er nog is als ik dood ben.”
Dijkstra begon met wat ReefSystems zou worden tijdens het afronden van zijn studie vormgeving aan ArtEZ University. Hij ontwikkelde een modulair bouwsysteem (MOSES) voor zijn afstudeerproject. MOSES bestaat uit een betonnen buis met aan weerszijden panelen die zo gevormd zijn dat er in elke buis ander waterleven mogelijk is. Er zijn twintig verschillende vormen. Dat betekent twintig verschillende microhabitats voor het onderwaterleven.
Dijkstra en De Bont kenden elkaar al heel lang, maar waren elkaar uit het oog verloren. Tot ze elkaar toevallig tegenkwamen in een café. Ze praatten bij tijdens een drankje en ontdekten dat ze een passie deelden voor het behoud van het zeeleven. “Ik was op zoek naar een project voor het leven en we kwamen elkaar precies op het juiste moment tegen”, herinnert De Bont zich. Na financiering te hebben ontvangen van de World Wildlife Foundation (WWF) en het Climate Kic accelerator-programma, begonnen de twee projecten op te zetten in samenwerking met de Wageningen Universiteit en Koninklijke Boskalis Westminster.
Noordzeekanaal
Hun eerste project in 2019 bij de Haringvietsluizen in Zeeland was een groot succes. Met behulp van Environmental DNA sampling (eDNA) konden zij de aanwezigheid van 17 verschillende vissoorten rond hun kunstmatig rif aantonen. Dit leidde tot steun van Haven Amsterdam Rijkswaterstaat voor een volgend project in IJmuiden en hun derde in de proeftuin van het Amsterdamse Marineterrein. Samen vormt dit het ‘Noordzeekanaalproject’, bestaande uit 30 MOSES-modules verspreid over drie verschillende locaties in het Noordzeekanaal.
“We wilden ons product testen in drie verschillende ecologische contexten,” zegt Dijkstra. “Dat wil zeggen zout, brak en zoet water. Op die manier krijgen we inzicht in de werkelijke effecten van een kunstmatig rif binnen een lokaal ecosysteem in waterwegen.
De resultaten van hun meest recente projectzijn naar verwachting over ongeveer 20 maanden klaar zijn. Inmiddels zijn ze bezig met een nieuw project in Gaag (Schipluiden). Volgens de Bont dient dit zowel een milieubelang als een zakelijke belang. “Op basis van Europese regelgeving moeten gemeenten jaarlijks een bepaald aantal punten halen op basis van het aantal waterplanten en het aantal vishabitats. Door de toepassing van die stalen damwanden kan dat ecologisch niveau niet gehaald worden”, zegt de Bont. “Maar door onze SPECTER-kisten aan de damwanden te bevestigen, lukt dat wel.
Ook interessant: 100x zoveel algengroei met 3D-geprint koraal
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
