De plastic soep die het leven in de oceanen bedreigt kun je met innovatieve technieken proberen weg te halen. Veel belangrijker nog is volgens onderzoeker Wouter Jan Strietman van Wageningen University & Research (WUR) de oorsprong van afval in beeld te brengen. Wanneer je weet waar het vandaan komt, kun je daar het probleem bestrijden. Momenteel is de oorsprong van het afval niet bekend en ook is vaak niet bekend hoe het in de zee terechtgekomen is.
Als je kunt lokaliseren waar het afval vandaan komt, dan kun je door het combineren van allerlei oplossingen voorkomen dat het in internationale wateren terechtkomt. Dat concludeert hij op basis van resultaten van een onderzoek naar afvalstromen op de Waddenzee. Gisteren zijn de resultaten van het onderzoek uit september 2019 bekend gemaakt.
Herkomst van plastic achterhalen
Bij het onderzoek werd gebruik gemaakt van de aan de WUR ontwikkelde Litter-ID-methode. Op veel voedselproducten staan bijvoorbeeld teksten en houdbaarheidsdata, denk bijvoorbeeld aan snoepverpakkingen of een margarinekuipje. Met behulp van experts op het gebied van verpakkingen kan zo de herkomst worden bepaald.
Met deze Litter-ID methode willen de onderzoekers sectororganisaties, overheden, natuurorganisaties en andere betrokken inzicht geven in de oorzaak en bronnen van afval in de zee. Op de basis van die informatie kan er gerichter en effectiever actie worden ondernomen tegen plastic in zee.
Afval kan op zee grote afstanden afleggen
Uit het onderzoek van Strietman is gebleken dat afval in de zee grote afstanden kan overbruggen doordat het meedrijft met de stroming. “We wisten vanuit literatuur dat afval zulke grote afstand kan afleggen,” zegt Wouter Jan Strietman. ”Zo vonden we in eerder onderzoek op Spitsbergen, Groenland en IJsland bijvoorbeeld een plastic speelgoedscheepje uit Engeland en een Jozo-zoutvaatje uit Nederland. Het Jozo-zoutvaatje laat zien dat ons Nederlandse afval binnen no-time het buitenlandse afval kan zijn op het strand van één van onze noordelijke buurlanden.”
“Het vinden van oplossingen voor de plastic soep is belangrijk. Immers, kleine en grote dieren, van plankton tot walvissen, kunnen hiervan last hebben doordat ze plastic binnenkrijgen of erin verstrikt raken. Afval op zee vormt ook een veiligheidsrisico voor de scheepvaart doordat dit in scheepsschroeven terecht kan komen. Zodra het aanspoelt is het een doorn in het oog voor kustbewoners en toeristen.”
Pluizen in 340 kilo afval
Voor het onderzoek onderzocht Strietman, zijn team en lokale betrokken 340 kilo zwerfafval dat op het waddeneiland Griend was aangespoeld. Dit afval was eerder verzameld door vrijwilligers van Natuurmonumenten. Bij het onderzoek is er gezocht naar alle aanwijzingen die wat konden vertellen over herkomst, oorzaken en interactie van het afval met het lokale ecosysteem.
Er werden 3700 stuks afval gesorteerd op soort. Al snel viel op dat het meeste bestond uit consumenten- en visserijafval. Bij consumentenafval kun je denken aan snoeppapiertjes, ballonnen en colaflessen. Visserijafval bestaat onder andere uit stukken visnet en touw.
Om vervolgens de oorsprong van het afval vast te kunnen stellen keken de onderzoekers goed naar uiterlijke kenmerken en teksten op het afval. Strietman: “Zo kwamen we erachter, dat voor al het afval waar we de herkomst van konden bepalen, 80 procent uit Nederland kwam. De overige 20 procent van het afval kwam grotendeels uit Engeland en Frankrijk. Waarschijnlijk was dit met de zeestromingen mee naar Griend gedreven.”
Ook interessant: Innovatieve oplossing voor plastic soep