[MORGEN BETER] Carlo van de Weijer: De Mobiele Kiezer

Morgen is beter.

In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Maarten Steinbuch, Carlo van de Weijer, Daan Kersten en Lucien Engelen, probeert E52 uit te vinden hoe de toekomst eruit zal zien. De vier columnisten zijn – naast hun ‘normale’ baanbrekende werk – verbonden aan SingularityU The Netherlands, de organisatie die zich richt op het verspreiden van kennis over technologieën die oplossingen voor de problemen van onze tijd kunnen leveren. Deze zondag is Carlo van de Weijer aan de beurt.

Door Carlo van de Weijer

Zo vlak voor verkiezingstijd ben ik, als bovenmatig geïnteresseerde in mobiliteit, de verkiezingprogramma’s eens door gaan nemen op de plannen voor ons, de mobiele menschen. Voor de geïnteresseerden voeg ik hier nog een lijst toe van wat ik in de programma’s heb kunnen vinden rondom mobiliteit, maar ik pik er even wat punten uit.

Eerste verheugende mededeling: bijna alle partijen spreken van stimulering van slimme mobiliteit. Maar wat ze er mee bedoelen lijken ze nog niet allemaal precies te weten. Dus onze ambities om onszelf hier on het zuiden aan te bieden als landingsplaats van nieuwe mobiliteitstechnieken raken een behoefte. De komende jaren kunnen de partijen mooi in Brabant komen kijken hoe ze hun beloftes kunnen invullen. Overigens heeft Nederland op slimme mobiliteit ook een achterstand in te halen; want als onbedoeld neveneffect van het stimuleren van zuinige auto’s lopen we nogal achter op de installatie van veiligheidsverhogende technieken die al op de plank liggen.

“Rekeningrijden gebeurt vandaag eigenlijk al – met tijd als betaalmiddel”

Een duidelijke scheiding der geesten vind je op het gebied van rekeningrijden. Het anders betalen voor mobiliteit zal een eerlijker systeem opleveren maar de complexiteit, en dan met name op gebied van privacy en fraudebestendigheid, wordt nog vaak onderschat. Wat ik in die discussie mis is het feit dat we eigenlijk vandaag al rekeningrijden met tijd als betaalmiddel. Als je in de spits op een drukke weg rijdt kost je dat meer dan op een rustige weg en/of rustig tijdsstip. En die differentiatie is toch het belangrijkste doel van rekeningrijden. Maar met de komst van goedkope elektrische mobiliteit wordt het moeilijk om de nodige accijnzen voor aanleg van infrastructuur te versleutelen in een brandstofprijs, dus we zullen er vroeg of laat toch aan moeten, verwacht ik.

De SP zet in op meer overheidsregie. Meer dynamisch verkeersmanagement, bijvoorbeeld door variabele snelheden, en een sterkere rol voor de rijopleiding. Volgens mijn overtuiging allebei dingen die al een tijd achterhaald zijn, en dat zeker zullen zijn met nog slimmere auto’s. Het fenomeen rijopleiding voegt nu al nauwelijks iets toe aan verkeersveiligheid, rijden leer je pas in de praktijk. En dynamisch verkeersmanagement is gestoeld op de dure illusie dat het verkeer nog te managen is.

Het standpunt van de PVV op mobiliteit is samengevat in één regel: “Halvering motorrijtuigenbelasting; kosten 2 miljard”. Belastingen en maatschappelijke kosten van autorijden zijn nu redelijk goed in balans (beide ongeveer 13 miljard) dus die 2 miljard zullen anders terugverdiend moeten worden. Ik vrees het schrappen van zwemlessen voor moslimmoeders. In elk geval: #hoedan? is ook hier van kracht.

Wat verder opvalt is dat in de meeste plannen het snel achterhaalde dogma “OV is goed, auto is slecht” nog wel zwaar doorzweeft. En als er iets is wat de exponentiële techniek in met name auto’s de laatste decennia heeft bereikt, en zeker de komende jaren nog zal bereiken is het dat dat verschil verdwijnt of zelfs omdraait ten ongunste van het traditionele OV. Het CPB was er onlangs opvallend scherp over: Meer investeren in OV heeft geen nut, en zal zelfs negatief uitpakken.

“De toekomst van mobiliteit is aan fiets, vliegtuig en auto”

Nee, de toekomst van mobiliteit is aan fiets, vliegtuig en auto, al moeten en kunnen we met die laatste wel heel wat slimmer omgaan om ruimte te besparen, maar ook daar zal innovatie nog veel soelaas bieden. Met diensten die een veel beter openbaar vervoer kunnen gaan vormen dan hoe wij OV kennen, gelukkig zien de vervoerders dat ook en kunnen ze hun rol claimen.

Maar waar het opvallend zelden over gaat in de programma’s is misschien nog wel een belangrijker thema in mobiliteit: moeten we de schier-oneindige wens om maar meer en verder te reizen wel blijven faciliteren als maatschappij? Of dat nou met meer asfalt of met meer openbaar vervoer is. We kunnen met de huidige middelen en infrastructuur alles wat nodig is om een goede economie te draaien. En ook voor het goed bereiken van een meer dan adequaat “Daily Urban System”, het gebied waarin een mens de min of meer dagelijkse en reguliere activiteiten onderneemt. De vraag moet langzaam maar zeker gesteld worden wat verder en sneller nog oplevert voor economie en levenskwaliteit. En dat geldt breed voor de inzet van technologie; laten we het streven naar meer-verder-sneller gaan ombuigen naar mooier-comfortabeler-beter. Niet alleen voor ons Bruto Nationaal Geluk maar dus net zo goed voor ons Bruto Nationaal Product.

PS, tip: woensdag 29 maart komt Kevin Kelly, grondlegger van Wired, naar Eindhoven om tijdens tijdens hét techniek- en kunstfestival van het zuiden, STRP, een lezing te geven, zie ook hier. Unieke kans om de beste spreker over technologie live te zien optreden.