Het IPCC – of voluit Intergovernmental Panel on Climate Change – doet onderzoek naar klimaatverandering en wat we hiertegen kunnen doen. Dit jaar moet het nieuwste rapport van de Verenigde Naties-werkgroep verschijnen. Het AR6-rapport of Sixth Assessment Report. Het laatste rapport dateert alweer uit 2014. “Weet je nog? Waarin een scenario wordt geschetst waarin we in 2100 zeven keer meer kolen gebruiken dan nu. Daar kon je in 2014 ook al je vraagtekens bij zetten”, zegt Auke.
Waar het volgens hem misgaat? “Wetenschappelijk gezien gaat er niets mis. Inhoudelijk is dit een heel sterk. Misschien wel het beste rapport dat er is. Wetenschappers met allerlei achtergronden uit heel de wereld komen bij elkaar om kennis uit verschillende vakgebieden te verzamelen. Alle informatie uit het rapport wordt samengesteld op basis van de beste literatuur die er te vinden is. Allemaal peer reviewed. Dit wordt dan ook nog eens dubbel gecheckt om er zeker van te zijn dat alles klopt.”
Auke valt even stil: “Ik vind het echt ge-wel-dig. Dat doen we toch maar mooi met z’n allen. Hoe gaaf wil je het hebben? Wetenschappers en beleidsmakers die beleid baseren op basis van wetenschap en kennis. Ik kan hier bijna emotioneel van worden.”
Prehistorische gegevens
Tot zover het positieve verhaal. Want hoe enthousiast Auke ook is, de cijfers over onder andere duurzame energie zijn hopeloos verouderd. Niet alleen in het vorige rapport uit 2014, maar ook in het nog te verschijnen onderzoek waarvoor Auke een aantal hoofdstukken van commentaar voorziet. Inhoudelijk mag hij er niets over zeggen. Maar hij wil wel kwijt dat wat het rapport zo goed maakt, ook gelijk de valkuil is. “Deels door die grondige check van alle papers lopen de cijfers al snel vijf tot tien jaar achter. Het vorige rapport stamt uit 2014, dat was toen de consensus. Maar dat is inmiddels ook alweer zes jaar geleden.”
“Dat alles peer reviewed is zorgt ervoor dat gegevens achterlopen. Je leest hier gegevens terug uit 2011. Maar de brongegevens zijn al gauw een paar jaar ouder, tussen 2005 en 2011. Als je het hebt over de prijzen van renewables is dit prehistorische data waar je geen beleid op kunt baseren.”
Zonnepanelen leveren niet alleen meer energie op dan tien jaar geleden. Ze zijn ook nog eens goedkoper en duurzamer geworden, betoogt Auke. “Dit soort cijfers vind je hier niet terug. Energie uit zon, wind en waterstof becijferen ze heel ouderwets. Het is te conservatief.”
Wat is de oplossing?
“Weet je wat gaaf zou zijn?” begint Auke zijn oplossing uit te leggen. “Een over-the-air-update voor de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen rond oplossingen voor klimaatverandering. Een beetje zoals Tesla zijn auto’s ook van updates kan voorzien. Eigenlijk is het gek dat dit nog niet wordt gedaan. Het zou toch ook vreemd zijn als Wikipedia maar één keer in de zes jaar een update zou krijgen?”
Auke zet een belerend stemmetje op: “Maar zo werken we niet jongeman!” Om maar aan te geven hoe lastig de huidige werkwijze te veranderen is. “Maar so what? Dan leer je maar een nieuwe manier van werken zou ik haast zeggen. Het is mogelijk om dit uitgebreide rapport up to date te houden met de laatst gepubliceerde kennis. Maak er een soort gemodereerd forum van waarin geselecteerde wetenschappers – of wetenschappers die worden aangedragen – een selectie kunnen maken van relevante papers.”
Auke begrijpt dat het proces nu eenmaal zo werkt en dat auteurs gebruik moeten maken van peer reviewed onderzoek. “Bij het IPCC zien ze ook in dat bepaalde gegevens achterlopen en dat je hierdoor verkeerde conclusies kunt trekken. Voor klimaatmodellen maakt het minder uit als gegevens tien jaar achterlopen. Het gaat vaak over natuurlijke processen die traag verlopen. Maar als je kijkt naar interventiemodellen, waarin wetenschappers kijken naar menselijke invloed en voorspellingen doen om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan. Maakt dit wel degelijk uit. Als je met cijfers uit 2000 rekent snap ik best dat je kunt denken dat we aan het eind van deze eeuw vijf keer meer kolen gaan gebruiken.”
Gebruik ook marktonderzoek van betrouwbare partijen
“In deze modellen gaat het vaak om technologie. Houden we een gascentrale open? Of kiezen we voor groene energie? Daar maakt een verkeerde assumptie veel verschil. Daarom pleit ik ervoor om voor zaken als batterijprijzen, EV-verkoop, verkoop van zonnepanelen en andere marktinformatie gebruik te maken van marktrapporten. Er zijn genoeg onafhankelijke partijen te vinden die betrouwbare informatie over de laatste stand van zaken kunnen geven. Het is dan niet peer-reviewed, maar je hebt dan wel actuele input voor je modellen.”
Ook zou Auke graag zien dat dit soort onderzoek niet alleen op papier verschijnt. “Er zijn ontzettend veel tools beschikbaar waarmee je saaie grafieken tot leven kunt wekken. Verpak zo’n berg informatie in een mooi dashboard waar beleidsmakers met verschillende scenario’s kunnen spelen. Zo komen ze er vanzelf achter dat je in Nederland bijvoorbeeld meer opslag nodig hebt bij zonne-energie dan met wind het geval is. Maar dat begrijp je pas als je het zelf gezien hebt. Ook is het veel leuker om hiermee te spelen en uit te vogelen wat het beste werkt, dan dat je allerlei verschillende cijfers naast elkaar legt.”
Technologische ontwikkeling gaat sneller dan processen rond klimaatverandering
Als laatste zou Auke graag zien dat wetenschappers de leercurve van technologische verandering in hun onderzoek opnemen. “Wetenschappers gaan ervan uit dat dit net als met klimaatverandering een langzaam proces is. Het lijkt wel alsof ze niet durven te accepteren dat technologische verandering veel sneller gaat. Hierin zijn onderzoekers gewoon erg conservatief. Stel dat je 15 jaar geleden zou hebben gezegd dat zonne-energie per jaar met 25 procent zou groeien, zou je voor gek zijn verklaard. Terwijl de tien jaar die erop volgde zonne-energie jaarlijks met 40 procent omhoog ging.”
Auke zucht: “Ik snap wel waarom beleidsmakers conservatief zijn met dit soort cijfers. We moeten vooral niet het idee krijgen dat we de 1,5 graden opwarming van de aarde uit het klimaatakkoord van Parijs wel even gaan halen. Dat we door die snelle groei niets meer hoeven doen. Maar op die manier denken is zonde. Het laat juist zien dat we in staat zijn om het tij te keren. Deze potentie zie je in die conservatieve cijfers niet terug. Dat is waarom ik me er zo druk om maak.”
