Een belangrijk gevolg van de digitaliseringsslag in het bedrijfsleven is de almaar toenemende hoeveelheid data die vrijkomt. Maar niet elke ondernemer heeft daar vat op. Wat kan al die data voor je bedrijf betekenen? Wat moet er gebeuren om de kale cijfertjes te vertalen in nuttige informatie? Het High Tech Software Cluster op Brainport Industries Campus (BIC) werkt samen met Avans Hogeschool om high tech mkb-bedrijven hierin te ondersteunen. Bijvoorbeeld met een – gratis – datacoach.
Wim Renders is een van die coaches. Hij werkt met zijn collega’s aan een beter databegrip in het mkb. “Data krijgen pas betekenis wanneer je ze in context plaatst. Dan kun je de kennis vergaren om nieuwe inzichten te creëren, voorspellingen te doen, daarop te anticiperen. Omdat de uitwerking van die gedachte voor elk bedrijf anders ligt, proberen we ze een-op-een daarin te begeleiden.”
De data zelf vormen niet het probleem – die zijn in overvloed aanwezig, in elk bedrijf. “Elke sector is bezig met digitaliseren, en daardoor zijn steeds meer data beschikbaar. Het gaat er dus vooral om de data te combineren met je bedrijfsdoelstellingen – wat voor de een enorm belangrijk is, hoeft voor de ander geen enkele waarde te hebben.”
Renders werkt al jaren bij het High Tech Software Cluster met als doel “een toekomst met duurzame hardware en tijdloze software” te creëren. “In Brainport Eindhoven regio zijn we extreem goed in het bouwen van heel complexe machines. Lange tijd lag de nadruk op de ontwikkeling van de hardware, de grote machines. Bij de vierde industriële revolutie – ook wel ‘industry 4.0’ of Smart Industry genoemd – draait het om de digitalisering van onze industrie. In het High Tech Software Cluster werken zo’n dertig software ontwikkelende bedrijven samen met de hardware bedrijven om de kracht van de regio te behouden en nieuwe bedrijvigheid te ontwikkelen.”
Het High Tech Software Cluster, een project van Brainport Development, behoort tot de officiële Smart Industry Fieldlabs en maakt deel uit van het innovatieprogramma ‘Fabriek van de Toekomst’. Renders: “We focussen ons in het cluster op drie onderdelen: je kunt hier een productieproces zien, je kunt een slim product bekijken en het derde onderdeel is dienstverlening. Als je begint met digitaliseren, ga je verschillende systemen aan elkaar koppelen en daar komt informatie uit. Met die informatie kunnen we iets doen op al die drie gebieden. Je kunt informatie uit een ERP-systeem (enterprise resource planning, red) halen, zoals planningen, offertes, marges, die je in een dashboard kunt laten zien. Maar je kunt dankzij sensoren en camera’s ook kijken hoe de machine zich van binnen voelt. Voeg daar elementen zoals frequentie of de afwijkingen in energievraag aan toe en het geheel krijgt voorspellende waarde. Daardoor kun je je onderhoud beter plannen en zelfs voorkomen dat iets kapot gaat. Bij medische apparaten kun je ook denken aan gecombineerde toepassingen: bij een bepaald signaal wordt er inwendig automatisch medicatie toegediend.”
Datavolwassenheid
Om de datavolwassenheid van specifieke bedrijven te kunnen bepalen heeft het HTSC steun gekregen van de provincie Brabant. Daaruit komt ook het initiatief van de datacoach voort. Renders: “Wij maken dan samen met de deelnemers een datascan van hun bedrijf, een datakansen-stappenplan als het ware. Dan zien we hoe het bedrijf in elkaar zit, waar het naartoe wil en in hoeverre data daarbij kunnen helpen. Daarna gaan we kijken wat ze nodig hebben, zoals advies of coaching. En omdat we merkten dat er veel belangstelling was voor een data-dashboard, zijn we daarover met Avans Hogeschool in gesprek geraakt. Ideaal natuurlijk dat ze, net als Fontys, Summa en de TU/e, hier op de BIC actief zijn. Avans heeft als gevolg daarvan een korte cursus ontwikkeld die je leert een dashboard te maken.”
Voor Mark Mastop, docent Informatica bij Avans, was het een uitgelezen kans om een van zijn doelen – studenten eerder kennis laten maken met hun toekomstige werkveld – ten uitvoer te brengen. “Dat is ook een van de redenen voor ons om een deel van het onderwijs hier op BIC te laten plaatsvinden. Zo kunnen onze studenten echt tussen de bedrijven zitten. Dat werkt het beste met met bedrijven die het ook leuk vinden studenten daarin een rol te laten spelen en dat is precies wat we hier op BIC zien. Het gevolg is dat studenten daardoor ook steeds vroeger mooie opdrachten uit de praktijk kunnen doen.”
Het thema ‘datavolwassenheid’ was voor Mastop prima in zijn onderwijsconcepten te verwerken. “Studenten helpen met het beantwoorden van de vraag hoe het nu eigenlijk gesteld is met ondernemers uit de regio en waar ze behoefte aan hebben. Inzicht krijgen is daarbij altijd de eerste wens. Veel ondernemers zitten nog met excel sheets maar wij kunnen ze in een twee tot drie uur leren hoe ze inzicht krijgt in hun organisatie en hoe ze dat excel sheet kunnen vervangen door een dashboard.”
Dashboard bouwen
Daarbij krijgt die ondernemer dezelfde stof als Mastop aan zijn studenten geeft. “Wij stellen studenten beschikbaar die in de praktijk met zo’n ondernemer gaan kijken naar de waarde van zo’n dashboard. Die ondernemer ziet dan heel snel dat het eigenlijk best overzichtelijk en goed te doen is. Stap 2 is dat hij samen met een paar studenten aan de slag gaat om dat dashboard ook daadwerkelijk zelf te bouwen. Daarmee is de ondernemer enorm geholpen, hij zet grote stappen in volwassenheid op het gebied van data en digitaliseren. En dat creëert de behoefte om in de toekomst stap verder te zetten. En tegelijkertijd bieden we studenten een echte beroepspraktijk aan.”
Wat die studenten dan ook kunnen zien is dat de beroepspraktijk vaak weerbarstiger is dan de theorie uit de opleiding, zegt Mastop. “Die data zijn bijvoorbeeld niet altijd op orde, of de ondernemer moet nog stappen zetten om tot bepaald denkniveau te komen. Door studenten dat veel sneller te laten ervaren willen we ze eigenlijk al in het eerste en tweede jaar laten voelen hoe het in de echte wereld werkt.”
Mastop zal er alles aan blijven doen om de studenten onder te dompelen in het bedrijfsleven. “Alleen dan leren ze echt om in het bedrijfsleven hun werk te doen. Als opleiding leren we daar ook van, omdat we op deze manier veel beter kunnen inspringen op veranderingen in de markt. Technologie gaat snel, wij moeten dat volgen als onderwijs. Dat doe je door dicht op het werkveld te zitten en je bijvoorbeeld aan te sluiten bij een software cluster dat ook voor de troepen uit probeert te lopen. Het mooie is dat als die studenten met de bedrijven in aanraking komen, er vaak méér in zit dan ze eigenlijk zoeken; bijvoorbeeld omdat er ook potentiële werkgevers tussen zitten.”
Wim Renders kan het alleen maar beamen. “Ik noem het altijd de kracht van de toevallige ontmoetingen. Als je niet uit je veilige omgeving stapt, weet je zeker dat je niemand gaat ontmoeten. Maar als je wel gaat, of als je met een bepaalde vraag rondloopt, heb je kans dat je tegen interessante nieuwe dingen aanloopt. Mensen zien opeens wat er mogelijk is.”
Eerste cursussen
Binnenkort starten de eerste cursussen, specifiek gericht op het mkb. Renders en Mastop verwachten dat daar stap voor stap een steviger pakket aan mogelijkheden uitrolt. Intussen gaat BIC ook door met de overige fieldlabs. “Onze locaties om dingen uit te proberen, te testen”, zegt Renders. “Hier stellen we ons open voor alle smart industry bedrijven in Nederland: toegankelijk, neutraal en gratis. Zeker dat neutrale is heel belangrijk in mijn rol als datacoach. Wij verplichten niemand tot welke aankoop dan ook, we zorgen er alleen voor dat ze zelf gaan inzien waar ze staan in hun digitaliseringsproces. Zodat ze weten of ze hun datahygiene op orde hebben. En of ze zich al kunnen gaan voorbereiden voor de volgende stappen, bijvoorbeeld door artifical intelligence te gaan integreren in hun bedrijfsprocessen. Maar dat is voor later – een baby kan ook niet in één keer lopen.”
Meer weten over de datacoaches of interesse in een van de cursussen? Check de website van het High Tech Software Cluster: https://hightechsoftwarecluster.nl/
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
