Met de onthulling van een monument in de binnentuin van TQ is de oorsprong van ASML ook voor het nageslacht vastgelegd. In het bijzijn van enkele tientallen ASML’ers van het eerste uur is de plek gemarkeerd waar de allereerste werkplaats van de Philips-spinout zich destijds bevond. Boudie Hoogedeure, nu verantwoordelijk voor het gebouwenbeheer van Strijp-T, liet in zijn welkomswoord weten dat zo’n belangrijk moment een monument verdient. “Ik durf rustig te stellen dat zonder jullie, de initiatiefnemers van ASML, ik hier nu ook niet had gestaan.”
De onthulling was vooral ook een moment voor de mannen en vrouwen van weleer: velen van hen hadden elkaar al jaren niet gezien en waren speciaal voor deze gebeurtenis weer bij elkaar gebracht. Hoogedeure was dan ook nog maar nauwelijks klaar met zijn introductie, of de gesprekken gingen al weer over de jaren ’80. Rode draad daarin vormden de vele momenten waarop het voortbestaan van ASML aan een zijden draadje hing. In de eerste jaren, vóór de voltooiing van de eerste PAS-chipmachine, waren de momenten van wanhoop immers minstens zo talrijk als die van glorie. “Weet je nog toen Jan Timmer tegen iedereen die het maar horen wilde riep dat er ‘geen cent meer naar ASML’ zou mogen gaan? Gelukkig was er ook iemand zo wijs om ons toch nog negen maanden respijt te geven. Dat bleek net genoeg.”
Philips en ASMI (Advanced Semiconductor Materials International) richtten ASML in 1984 op om te voorzien in de groeiende behoefte aan lithografiesystemen voor de halfgeleidermarkt. En zoals Google en Apple ooit in een oude schuur begonnen, zo deed ASM Lithography dat ook. Een lekkende bouwkeet pal naast Philips TQ vormde het begin van het wereldwijde concern dat ASML nu is.
Het door Ivo Schoofs en Leffe Goldstein gemaakte monument probeert bezoekers een indruk te geven van zowel oud als nieuw. Daarvoor zijn een rode en een blauwe glasplaat aangebracht waardoorheen een verschillende blik op de tekening daarachter ontstaat. Het blauwe raam geeft een beeld op 1984, inclusief een link naar de zo belangrijke Wet van Moore, het rode raam toont de EUV systemen van 2019.