De COVID-19 zelftest is een microwereld aan afvalscheiding op zich. Als je echt tot het gaatje gaat met afvalscheiding, vraag je je af in welke bak je welk onderdeel van het doosje en de test elementen zal weggooien. Het doet denken aan de grappen over het afval scheiden bij een gebruikt theezakje: de uitgeknepen thee, het zakje, het papieren labeltje, en het draadje.
Over duurzaamheid, ontwerp, en gebruik gesproken… Heb je ooit een verpakking van medicijnen open gemaakt, en je verbaasd over de lange bijsluiter, terwijl je juist behoefte had aan een duidelijk plaatje dat uitlegt waar en wanneer je de pil eruit moet drukken? En wie is ooit in een ziekenhuis de weg kwijtgeraakt?
Dat maakt duidelijk dat Nederlands ontwerp en Nederlands creatief denken niet alleen tot de wereldwijd geroemde duidelijke bewegwijzering op Schiphol leiden, maar ook van groot belang zijn voor alle facetten van de gezondheidssector. Op het gebied van ontwerpen en zorg ontmoeten deze domeinen elkaar. De transitie in de zorgsector heeft veel baat bij de Nederlandse ontwerp- en denkkracht. Het gaat immers om ontwerpen die meer gericht zijn op de gebruiker – dat wordt ‘mensgericht’ genoemd – en de centrale rol van de patiënt. En het liefst duurzaam.
Dutch Design Week
Op de Dutch Design week in Brainport Eindhoven heeft de Embassy of Health van Dutch Design Foundation in oktober 2021 laten zien hoe zorgprofessionals, onderzoekers, buurtbewoners, patiënten, studenten, lokale makers, woningcorporaties, supermarkten, technologische bedrijven, kunstenaars en ontwerpers met elkaar samenwerken aan een breder, diverser, inclusiever en duurzamer zorglandschap.
Voorbeelden die aantonen hoe belangrijk Nederlands design-denken in het toepassingsgebied ‘zorg’ is, zijn: User Interface Design biedt de mogelijkheid voor zorgmedewerkers om kennis op te doen en zichzelf op te leiden, en vergemakkelijkt specifiek het opereren op afstand bij bijvoorbeeld staaroperaties. Serious Gaming maakt gedragsverandering mogelijk, zoals gezonde eetkeuzes via een app. Goed vormgegeven apps ondersteunen patiënten bij het opnieuw leren lopen met bijvoorbeeld een prothese. En bacteriearme ziekenhuiskleding, gebaseerd op haaienvinnen weeftechniek, draagt bij aan een veilige ziekenhuisomgeving.
Als je bedenkt dat Nederland internationaal niet alleen het beste zorgstelsel schijnt te hebben, maar ook exporteur is van zorgproducten naar het buitenland, loont het de moeite om nader te bespreken wat de kansen voor creatieve MKB-bedrijven zijn buiten Nederland. Bijvoorbeeld in Duitsland, het grootste exportland voor Nederland. Dus ook voor de creatieve sector, en vooral de maakbedrijven.
Wil je meer weten over wat er speelt op het snijvlak van Nederlands ‘creative design en health’? En wat jouw kansen zijn op de internationale markt, en dan met name Duitsland? Sluit dan op 20 december aan bij de digitale bijeenkomst voor het Nederlandse MKB dat hierin actief is. Via deze link kun je je (gratis) aanmelden. Deze sessie is een samenwerking tussen de topsector Life Sciences & Health, de Task Force Health Care en de topsector Creatieve Industrie.
Architectonisch ontwerp zorginstelling
Terug naar de opmerking over ziekenhuizen. We hopen in deze COVID-19 periode allemaal weg te kunnen blijven uit onze ziekenhuizen, maar we verwachten wel dat het zorgpersoneel haar taak tot het maximale goed uitvoert. Dat is nogal wat. Staan we wel eens stil bij de werkomgeving van deze mensen? Denk aan de vraag hoe een goed architectonisch ontwerp van een zorginstelling bijdraagt aan de taak die deze mensen voor de samenleving uitvoeren.
Het onderzoek van architect dr. ir. AnneMarie Eijkelenboom aan de Technische Universiteit Delft wijst uit dat personeel in ziekenhuizen in het algemeen minder tevreden is met hun comfort dan medewerkers in kantoorgebouwen. Dat komt omdat ziekenhuizen complexe gebouwen zijn en omdat niet iedereen dezelfde voorkeuren voor de zeer specifieke werkomgeving (denk aan verschillende activiteiten van receptiemedewerkers, diagnostisch onderzoekers, specialisten), noch dezelfde gevoeligheden voor de werkomgeving heeft (denk aan tocht, kou, invloed van apparatuur, het veelal staand werken, et cetera).
Personeel heeft in het algemeen meer last van mankementen in het gebouw dan patiënten, blijkt uit een literatuurstudie. Een mogelijke verklaring is dat het hun dagelijkse werkomgeving is, waar zij jaar in jaar uit in verblijven. Voor een patiënt wordt goed gezorgd, maar als het goed is, verdwijnt de patiënt ook weer uit het gebouw. Onderzoek wijst uit dat het echt mogelijk is om profielen te maken van ziekenhuispersoneel op basis van hun voorkeuren. Die voorkeuren kunnen dan als instrument ingezet worden om een ontwerp voor het ziekenhuisgebouw te maken dat beter bij hun noden of behoeften past. Zie hier de invloed die architecten kunnen hebben op gebouwen die een heel belangrijke rol in ons zorgstelsel hebben.
Conclusie
Creatieve oplossingen dienen het welzijn van de patiënt, verplegend personeel, en de gebruiker. De conclusie is: er kunnen nog zoveel technologische oplossingen en innovaties worden bedacht voor de zorgsector, maar uiteindelijk bepaalt een goed ontwerp of de patiënt of verzorger zich veilig voelt bij een oplossing en in een omgeving.
Artikel met dank aan de dissertatie van dr. AnneMarie Eijkelenboom, aan Embassy Health van Dutch Design Foundation, en aan de Taskforce HealthCare.
Foto: Philips onderzoekt hoe Philips Ambient Experience, met behulp van een reeks geanimeerde verhalen, waaronder de geliefde Disney’s Yoda, de ervaring van de patiënt en de arts tijdens MRI-onderzoeken bij kinderen kan verbeteren.
