Eindhoven wil een smart society worden. Maar hoe gaat dat? Wat gebeurt er al? En van welke voorbeelden kunnen we iets leren? De DATAstudio onderzoekt de transitie die de stad moet doormaken om daadwerkelijk zo’n smart society te worden. Met elke week een nieuwe bijdrage op E52. Deze week de weg naar de freecoin. Lees hier alle afleveringen in deze serie.
Denis Roio, a.k.a. Jaromil is ontwikkelaar van sociale software en de drijvende kracht achter softwarehuis Dyne.org. Donderdag 23 maart spreekt hij in het kader van Een Stad Zo Slim Als Haar Bewoners in de bibiotheek van Eindhoven.
Dyne’s manier van ontwikkelen draait het gangbare proces van innovatie compleet om. De meeste software wordt ontwikkeld door coders, die wel veel weten van technologie maar meestal veel minder van de maatschappelijke kant van het probleem dat ze willen oplossen. Coders zijn ook meestal mannen en ze delen een aantal culturele kenmerken. Het is een beetje een monocultuur.
Dyne werkt niet vanuit een technische mogelijkheid maar begint bij de visie van mensen op hun eigen leven en de ideeën die ze hebben over wat ze daarbij zouden kunnen gebruiken. “We werken met zo divers mogelijke groepen: man, vrouw, jong, oud, rijk, arm en veel kunstenaars die gevoelig zijn voor verschillende soorten betekenissen die in het spel kunnen zijn. In zulke groepen kunnen allerlei verschillende soorten ervaringen met elkaar in verband gebracht worden. We beginnen pas in code te werken als we essentie van waar we behoefte aan hebben compleet hebben uitgekleed, en in heel simpele, concrete termen begrijpen.
Daarbij letten we ook heel erg op de taal die we gebruiken. Software ontwikkeling is doordrenkt van militaire termen. Het gaat over firewalls, shields en security. Bijvoorbeeld bij Dowse – een instrument om zicht te krijgen op de verbindingen die connected devices meestal onzichtbaar leggen in internet-of-things netwerken – spreken we en denken we vanuit gastvrijheid en wat daarvoor nodig is. Om gastvrij te kunnen zijn moet je bijvoorbeeld zien wie er allemaal voor de deur staat. Maar gasten dienen zich ook wel te gedragen, onbeleefde bezoekers mag je legitiem de deur wijzen.
Freecoin is een soort sociale portemonnee, die bovenop een willekeurige blockchain kan draaien.
Freecoin is één van de Dyne D-Cent tools: een verzameling nieuwe digitale instrumenten voor directe democratie en economische zelfbeschikking. Freecoin is een soort sociale portemonnee, die bovenop een willekeurige blockchain kan draaien. Hiermee kan een organisatie of gemeenschap gezamenlijk budgetten beheren en volgen. Het is zo ontworpen dat iedereen kan zien hoe geld door een organisatie (bijvoorbeeld een stad) vloeit. De geldstroom wordt zo volledig transparant en wordt een medium voor het begrijpen van wie wat doet, van waar de aandacht heengaat en hoe de energie stroomt. Het beheer van geld is niet het einddoel, maar is een manier om de groepsdynamiek te kunnen waarnemen.
Wat Freecoin doet is het idee van ‘geld’ helemaal uitkleden en opnieuw vullen met mogelijkheden voor sociale interactie. Er heerste lange tijd een soort taboe rondom geld, Er was nauwelijks een manier om te spreken over wat geld is. Het wordt als vanzelfsprekend aangenomen, als een universele standaard. Maar de technische complexiteit van geld is enorm groot. Dat komt aan het licht door dingen als de bankencrisis en flashcrashes, die niemand echt goed begrijpt.
Achter geld zit altijd een complexe wisselwerking van macht, vertrouwen en sociale verantwoordelijkheid.
De uitvinding van de blockchain heeft hier verandering in gebracht. Ineens was er een ingang om te praten over hoe geld eigenlijk in elkaar zit.
Achter geld zit altijd een complexe wisselwerking van macht, vertrouwen en sociale verantwoordelijkheid. Met Freecoin ontstaan nieuwe mogelijkheden voor mensen om dat soort dingen te organiseren. Het is niet een framework dat is ontworpen vanuit één masterplan, maar een toolkit van verschillende onderdelen die allemaal aangepast kunnen worden aan verschillende behoeften.
Al die toepassingen hebben één ding gemeenschappelijk: macht wordt erin gedistribueerd. Ze werken niet gecentraliseerd, zoals het bij banken gaat, ze functioneren in collectieven. Daarin is veel meer peer pressure rondom wat er met het geld gebeurt, elke actie moet constant gevalideerd worden door de meerderheid.”
Waar deze toolkits worden gebruikt? “Met Freecoin hebben we pilots gedraaid in steden als Reykjavik en Barcelona. Dat zijn steden die van zichzelf herkennen dat ze midden in een grote sociale, politieke en maatschappelijke transformatie zitten. Burgers en overheden en andere betrokkenen zien allemaal dat dingen anders moeten worden geregeld èn ze hebben de wil en de daadkracht om daar ook echt vorm aan te geven.
Maar in iets minder radicale zin geldt iets dergelijks ook voor Amsterdam, dat in 2016 is door de Europese Comissie is uitgeroepen tot innovatie hoofdstad van Europa, onder meer vanwege hun bottom-up benadering van digitale sociale innovatie. Amsterdam heeft last van grote digitale platforms als Uber en Airbnb met datahandel en hun destructieve invloed op arbeidsomstandigheden in het geval van Uber en huizenprijzen in het geval van Airbnb. We gaan met Amsterdam samenwerken om daar serieuze alternatieven voor te ontwikkelen. Zo helpen we Amsterdam om grotere technologische soevereiniteit te verwerven. Is Eindhoven next? Hoe kunnen we Eindhoven hiermee meer smart maken? Luister, denk en praat mee hierover op 23 maart in de Bibliotheek Eindhoven.”