Het is zeker niet zo dat de gemeente ontevreden is over de manier waarop de Eindhovenaren hun steentje bijdragen aan de lokale gemeenschap. Maar de groep die daadwerkelijk participeert mag best wat groter en diverser. Bovendien zou ook de gemeente zelf wel wat actiever mogen meedoen. Om die reden komt het college onder aanvoering van wethouder Yasin Torunoglu met een nieuw programma “inwoners- en overheidsparticipatie“. Volgende maand komt het voorstel in de gemeenteraad.
Maatschappelijke participatie is niets nieuws, vrijwilligers zijn van alle tijden. Maar meestal was het toch vooral eenrichtingsverkeer. Bewoners die met spontane initiatieven de buurt een duwtje de goede richting in geven. Van een met haar inwoners participerende overheid was nauwelijks sprake. Regeltjes opstellen, ja dat kon die overheid als de beste. En recente wetgeving heeft dat gevoel eigenlijk alleen maar versterkt. Des te opvallender dus dat Eindhoven de term een nieuwe lading probeert te geven.
Met het begrip “wederzijdse participatie” probeert Torunoglu er nu een eigen invulling aan te geven. “We willen loslaten waar dat kan, maar vooral ook meedoen waar dat gewenst is.” Hij beschrijft een ontwikkeling van zenden via interactie naar dialoog. “Het debat met de stad moet ons helpen de keuzes te maken. Maar eerlijk is eerlijk: het is ook voor ons een zoektocht. Ook wij weten nog niet precies hoe die andere rolverdeling tussen overheid en inwoners er uit komt te zien.”
Wat Torunoglu wel weet: de overheid is niet meer de alom vermogende en bepalende instantie die zij was. De vanzelfsprekendheid waarmee bepaalde maatschappelijke activiteiten en voorzieningen door de gemeente werden gerealiseerd, is weggevallen. “Daarmee komen we bij de vraag wat de onvermijdelijke kerntaken van de gemeente nog zijn en welke taken burgers zelf kunnen oppakken. Maar ook bij welke initiatieven van onze inwoners we kunnen bijspringen en bij welke we vooral moeten wegblijven.”
Van Karaoke naar Open Podium
Torunoglu spreekt van de omslag van een karaoke-systeem naar een open podium. “Bij karaoke mocht je wel meezingen, maar de tekst was vooraf bepaald. Op een open podium is veel meer mogelijk.” De grote vraag – ook voor de wethouder zelf – is en blijft wel hoe je zoveel mogelijk Eindhovenaren op dat podium krijgt. En welke houding van de gemeente daarvoor het effectiefst is. “Vandaar dat ik het een zoektocht noem. We gaan het proberen, maar het vergt ook van onze organisatie nogal wat. In onze dienstverlening zullen we ook stappen moeten zetten. En tegelijk soms moeten accepteren dat er bij bepaalde initiatieven helemaal geen rol is weggelegd voor de gemeente.”
Waar in het verleden de participerende inwoners vooral op buurtniveau actief waren, wil de gemeente dat ook graag verbreden. “We willen inwonersparticipatie meer dan in het verleden gemeengoed maken voor alle gemeentelijke beleidsvelden. En nadrukkelijk ook in samenspraak met bijvoorbeeld woningcorporaties, Wij Eindhoven of particuliere ontwikkelaars.” Dat zou ook kunnen betekenen dat de buurtbudgetten die nu aan verenigingen worden uitgekeerd, wel eens bij andere bewonerscollectieven of zelfs particulieren terecht zouden kunnen komen.
Er is een startdocumentaire waarin in een half uur wordt uitgelegd welke richting de gemeente met de “wederzijdse participatie” op wil. Ook zijn hier verschillende voorbeelden genoemd van succesvolle participatie vanuit de inwoners.
